Khoa Lịch sử

Hướng chuyên ngành Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam tại Khoa Lịch sử - Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội sẽ là một lựa chọn lý tưởng để bạn tiếp tục hành trình học tập, nghiên cứu và phát triển bản thân từ năm thứ tư đại học.

Trên thế giới, mỗi quốc gia, dân tộc luôn có con đường phát triển riêng, mang tính đặc thù. Con đường phát triển của các quốc gia, dân tộc vừa chịu sự chi phối của các nhân tố nội tại, vừa chịu sự tác động của bối cảnh khu vực và quốc tế. Hiểu về lịch sử phát triển của các dân tộc trên thế giới, nhất là các nước có mối liên hệ với Việt Nam, sẽ cung cấp hệ quy chiếu hữu ích để từ đó soi rọi và làm sáng tỏ hơn lịch sử, văn hoá Việt Nam, cũng như lý giải các vấn đề quốc tế đương đại. Hơn nữa, trong bối cảnh toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế đang diễn ra mạnh mẽ như hiện nay, việc có kiến thức sâu rộng về lịch sử, văn hoá thế giới sẽ là một lợi thế cạnh tranh để có thể hoà nhập và làm việc hiệu quả trong môi trường quốc tế đa văn hoá.

Cùng với xu hướng phát triển của thời đại và nhu cầu thực tiễn đặt ra, Khoa Lịch sử bắt nhịp rất nhanh với xu hướng mở cửa trên mọi lĩnh vực nghiên cứu. Lần lượt các ngành, chuyên ngành được hình thành nằm trong Chương trình đào tạo ngành Lịch sử như Khảo cổ học, Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam, Lịch sử Việt Nam, Lịch sử Thế giới mang lại cho Khoa Lịch sử một diện mạo phong phú, cả về lý thuyết lẫn thực hành. Thực tế đó đặt ra cho Khoa Lịch sử phải tiếp tục đầu tư xây dựng những ngành học mới đáp ứng nhu cầu thực tiễn xã hội đặt ra trong bối cảnh phát triển đất nước. Vì vậy, sự ra đời hướng chuyên ngành Lịch sử Đô thị kể từ năm 2015 được xác định là một trong những trọng tâm chuyên môn của Khoa trong nhiệm vụ giảng dạy và nghiên cứu các vấn đề Lịch sử Đô thị ở Việt Nam và thế giới.

Lịch sử Việt Nam là một lĩnh vực học thuật rộng lớn nhưng có nền tảng sâu sắc, nghiên cứu sự phát triển chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội và lãnh thổ của Việt Nam - từ nguồn gốc tiền sử và các vương quốc cổ đại, qua các triều đại quân chủ, các thách thức thời thuộc địa, chiến tranh giành độc lập và công cuộc xây dựng đất nước hiện đại.

Văn hóa là toàn bộ những sáng tạo và phát minh của con người, vì lẽ sinh tồn, mục đích của cuộc sống. Văn hóa là kiến trúc thượng tầng nên giữ vị trí rất đặc biệt. Vì thế, khi nói đến văn hóa là phải nói đến các giá trị cốt lõi, tinh hoa. Văn hóa thể hiện tầm cao và chiều sâu về trình độ phát triển, văn hóa vừa là động lực, vừa là mục tiêu phát triển của mỗi cộng đồng, của cả đất nước. Trong Hội nghị Văn hóa toàn quốc (1946), Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định vai trò đặc biệt quan trọng của văn hóa: "Văn hóa soi đường cho quốc dân đi".

Hội nghị Khoa học và Đào tạo mở rộng năm 2025 của Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn được tổ chức ngày 05-06/6/2025 đã nhận được nhiều ý kiến góp ý của lãnh đạo cấp trên, của các thầy cô nguyên lãnh đạo, của các đại biểu và đối tác về phương hướng, chiến lược của Nhà trường trong chặng đường phát triển tiếp theo.

GS.TS Hoàng Anh Tuấn kêu gọi đội ngũ giảng viên tiếp tục đổi mới để có thể phát triển đột phá trong thời gian tới với triết lý lấy hàn lâm làm nền tảng, song không phải cái gì cũng nhân danh hàn lâm - núp bóng kinh viện để né tránh, thậm chí chối bỏ sự đổi mới, sáng tạo, hội nhập.

Trong hai ngày 21 và 22/12/2024, triển khai “Chương trình giáo dục toàn diện dành cho sinh viên chính quy năm thứ nhất học tập tại Hòa Lạc” năm học 2024-2025, Trung tâm Dự báo và Phát triển nguồn nhân lực phối hợp với Ban Chính trị và Công tác học sinh, sinh viên, ĐHQGHN tổ chức Chương trình “Tìm hiểu về văn hóa, tín ngưỡng vùng Đồng bằng Bắc Bộ” cho sinh viên chính quy của ĐHQGHN học tập tại Hòa Lạc.

Chiều ngày 23/11/2024, tại Hà Nam, Công đoàn Khoa Lịch sử tổ chức Hội nghị thảo luận chiến lược phát triển nguồn nhân lực với trọng tâm là yêu cầu, giải pháp thực hiện việc hoàn thiện học hàm, học vị và công bố quốc tế trong bối cảnh chuyển đổi của giáo dục Đại học.

Buổi giới thiệu sách “Hàm Nghi: Hoàng đế lưu vong - Nghệ sĩ ở Alger” với sự tham gia của tác giả, diễn giả TS. Amandine Dabat, Nhà nghiên cứu Lịch sử Nghệ thuật, hậu duệ đời thứ 5 của vua Hàm Nghi. Ngoài ra, Buổi giới thiệu còn có sự tham gia và hỗ trợ từ Viện Bảo tồn và Phát triển Văn hoá truyền thống (IPDTC), Viện Pháp tại Việt Nam và Công ty Art 30.

Văn hóa là toàn bộ những sáng tạo và phát minh của con người, vì lẽ sinh tồn, mục đích của cuộc sống. Văn hóa là kiến trúc thượng tầng nên giữ vị trí rất đặc biệt. Vì thế, khi nói đến văn hóa là phải nói đến các giá trị cốt lõi, tinh hoa. Văn hóa thể hiện tầm cao và chiều sâu về trình độ phát triển, văn hóa vừa là động lực, vừa là mục tiêu phát triển của mỗi cộng đồng, của cả đất nước. Trong Hội nghị Văn hóa toàn quốc (1946), Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định vai trò đặc biệt quan trọng của văn hóa: "Văn hóa soi đường cho quốc dân đi".

(Chinhphu.vn) - Bản Tuyên ngôn Độc lập không chỉ có giá trị lịch sử khẳng định mạnh mẽ chủ quyền quốc gia của dân tộc Việt Nam trước toàn thế giới, mà còn có ý nghĩa thời đại sâu sắc mở ra thời kỳ mới của dân tộc ta trên con đường phát triển ngày nay.

Trân trọng giới thiệu bài viết "Thành Thăng Long thời Lý – Trần – Lê – Đôi lời bàn thêm về phạm vi, vị trí của Hoàng thành và cung thành" của GS.TS Nguyễn Quang Ngọc

Nó không chỉ bao hàm việc làm sáng tỏ sự phát triển kinh tế, chính trị trong tiến trình lịch sử, mà còn góp phần khám phá, tiếp thu kho tàng tri thức khoa học nông nghiệp quý giá được ông cha ta đúc rút trong công thức nổi tiếng: nước-phân-cần-giống.

Bản sắc văn hóa như một cấu trúc tưởng tượng có thể trở thành một động lực lớn lao cho phát triển của thành phố tương lai nhưng bản sắc ấy cần được hướng đến mục tiêu hài hòa và cuộc sống tốt đẹp cho tất cả người dân thành phố thay vì chia rẽ và phân biệt.

Lịch sử dân tộc nói chung và của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (VNDCCH) nói riêng trong giai đoạn 1954-1975, phát triển vô cùng phong phú, sôi động. Trong những năm tháng ấy, nhiều sự kiện lịch sử trọng đại đã diễn ra trên miền Bắc làm cho nó biến đổi vô cùng nhanh chóng trên nhiều lĩnh vực. Sự biến đổi của kết cấu xã hội miền Bắc được xem là biểu hiện sinh động của sự thay đổi đó. Dựa vào nội dung, đặc điểm của sự biến đổi xã hội miền Bắc (1954-1975). Chúng ta có thể phân đoạn tiến trình này thành hai giai đoạn: từ 1954 đến 1960 và từ 1961 đến 1975.

Sự phát triển và bùng nổ mạnh mẽ của các cuộc cách mạng, đặc biệt là Cách mạng tháng Mười Nga (1917), những tư tưởng dân chủ tư sản của Lương Khải Siêu, Khang Hữu Vi, Tôn Dật Tiên và sách báo Trung Quốc đã chuyển vào Việt Nam qua nhiều đường khác nhau.

Bốn thập kỷ trước đây, nhân dân miền Nam đã vùng dậy với phong trào Đồng Khởi rầm rộ khắp mọi vùng nông thôn, sau đó tiến lên đưa cuộc khởi nghĩa từng phần thành chiến tranh du kích, chiến tranh cách mạng, mở ra bước phát triển nhảy vọt cho cách mạng miền Nam.

Trên bản đồ phân bố tự nhiên các khu vực của Thăng Long – Hà Nội thế kỷ XVII – XVIII – XIX, các “phường” của Thăng Long (sau đó là các phường, thôn của Hà Nội) thực ra đã trải rộng trên một diện tích rất lớn, bao quanh lấy cái nhân lõi chính trị là khu vực thành. Ta thấy có các phường thuộc phía Bắc, quanh Hồ Tây chuyên sản xuất một số mặt hàng thủ công nghiệp thiết yếu cho đời sống, đòi hỏi một quy trình lao động phức tạp và một hiện trường lao động rộng như các phường Yên Thái và Hồ Khẩu làm giấy, phường Trích Sài và Bái Ân dệt lĩnh, phường Võng Thị nhuộm đen, phường Nghi Tàm dệt vải nhỏ, khu Ngũ Xã đúc đồng… Một cụm các phường trại khác ở phía Tây và phía Tây Nam phát triển về chuyên canh đặc sản như khu Thập Tam trại có nhiều cơ sở trồng hoa (Ngọc Hà, Hữu Tiệp) và trồng cây thuốc (Đại Yên), phường Thịnh Quang (gần Ô chợ Dừa) trồng vải, nhãn… Trong phạm vi bài viết này, chúng tôi không xét đến tất cả các loại phường, thôn, trại kể trên của Thăng Long – Hà Nội, mà chỉ giới hạn vào khu phố phường nội thị phía Đông, ở giữa khu thành và sông Hồng, là khu buôn bán – thủ công nghiệp mặt hàng và chuyên nghề, có vai trò của một nhân lõi kinh tế không thể thiếu được của khu vực thị dân gian của Thăng Long – Hà Nội.