Khoa Lịch sử

Ngành Văn hóa học chính thức được mở tại Khoa Lịch sử, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQGHN từ năm 2020, trên nền tảng từ chuyên ngành Lịch sử văn hoá Việt Nam thuộc ngành Lịch sử từ năm 2000 và với đội ngũ giảng viên của Bộ môn Văn hoá học (mà tên ban đầu là Bộ môn Lịch sử Văn hóa Việt Nam) – đơn vị được thành lập từ năm 1998, do Giáo sư Trần Quốc Vượng là Chủ nhiệm.

Trên thế giới, mỗi quốc gia, dân tộc luôn có con đường phát triển riêng, mang tính đặc thù. Con đường phát triển của các quốc gia, dân tộc vừa chịu sự chi phối của các nhân tố nội tại, vừa chịu sự tác động của bối cảnh khu vực và quốc tế. Hiểu về lịch sử phát triển của các dân tộc trên thế giới, nhất là các nước có mối liên hệ với Việt Nam, sẽ cung cấp hệ quy chiếu hữu ích để từ đó soi rọi và làm sáng tỏ hơn lịch sử, văn hoá Việt Nam, cũng như lý giải các vấn đề quốc tế đương đại. Hơn nữa, trong bối cảnh toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế đang diễn ra mạnh mẽ như hiện nay, việc có kiến thức sâu rộng về lịch sử, văn hoá thế giới sẽ là một lợi thế cạnh tranh để có thể hoà nhập và làm việc hiệu quả trong môi trường quốc tế đa văn hoá.

Lịch sử Việt Nam là một lĩnh vực học thuật rộng lớn nhưng có nền tảng sâu sắc, nghiên cứu sự phát triển chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội và lãnh thổ của Việt Nam - từ nguồn gốc tiền sử và các vương quốc cổ đại, qua các triều đại quân chủ, các thách thức thời thuộc địa, chiến tranh giành độc lập và công cuộc xây dựng đất nước hiện đại.

Trân trọng giới thiệu đến các bậc phụ huynh và các bạn thí sinh Thông tin tuyển sinh hai ngành học: Lịch sử và Văn hóa học của Khoa Lịch sử, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội.

Văn hóa là toàn bộ những sáng tạo và phát minh của con người, vì lẽ sinh tồn, mục đích của cuộc sống. Văn hóa là kiến trúc thượng tầng nên giữ vị trí rất đặc biệt. Vì thế, khi nói đến văn hóa là phải nói đến các giá trị cốt lõi, tinh hoa. Văn hóa thể hiện tầm cao và chiều sâu về trình độ phát triển, văn hóa vừa là động lực, vừa là mục tiêu phát triển của mỗi cộng đồng, của cả đất nước. Trong Hội nghị Văn hóa toàn quốc (1946), Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định vai trò đặc biệt quan trọng của văn hóa: "Văn hóa soi đường cho quốc dân đi".

Sáng ngày 24/6/2025 tại nhà văn hóa thôn Bạch Liên, xã Yên Thành (huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình), Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn phối hợp với Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Ninh Bình đã tổ chức Hội nghị Báo cáo sơ bộ kết quả khai quật di tích Mán Bạc năm 2025.

Sinh viên hai ngành Lịch sử và Văn hóa học đã có mùa bảo vệ khóa luận tốt nghiệp đầu tiên của năm 2025. 

Ngày 4/6/2025, việc tổ chức Hội thảo khoa học quốc tế “Văn khắc Hán Nôm núi Non Nước: Tiềm năng di sản tư liệu” là kết quả của sự hợp tác chặt chẽ và tâm huyết giữa Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) với Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Ninh Bình (Ủy ban Nhân dân tỉnh Ninh Bình) và Viện Nghiên cứu Hán Nôm (Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam). Mỗi đơn vị, với chức năng và thế mạnh của mình, đã đóng góp vào sự thành công chung của sự kiện, từ khâu lên ý tưởng, xây dựng nội dung, đến công tác tổ chức và hậu cần.

Lễ bảo vệ luận văn thạc sĩ ngành Quản lý văn hoá, đề tài “Quản lý nhà nước tại di sản thế giới Wat Phou Champasak, nước Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Lào”của học viên Phouvieng Soysounomtha.

Sáng ngày 7/5/2025, Ban Chủ nhiệm Khoa Lịch sử đã có buổi làm việc, trao đổi với đoàn chuyên gia đến từ Viện Nghiên cứu Văn hóa và Di sản tự nhiên thuộc Đại học Nam Kinh, Trung Quốc.

Ngày 7/5/2025, tại Bảo tàng Lịch sử và Văn hóa, Khoa Lịch sử đã tiến hành Hội nghị Nghiên cứu khoa học sinh viên năm học 2024-2025. Đây là hoạt động sinh hoạt khoa học thường niên, sôi nổi và chất lượng cao của thầy, trò Khoa Lịch sử.

Chiều ngày 29/4, các nhà khảo cổ học thuộc Khoa Lịch sử, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQG Hà Nội phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Nghệ An, Bảo tàng Nghệ An và Đại học Quốc gia Úc đã tổ chức báo cáo sơ bộ kết quả khai quật khảo cổ di chỉ Quỳnh Văn.

Nhằm tôn vinh và làm rõ những giá trị lịch sử, văn hóa, Tôn giáo đặc sắc của chùa Đậu (xã Nguyễn Trãi, huyện Thường Tín, Hà Nội) - một trong những trung tâm Phật giáo tiêu biểu ở vùng châu thổ Bắc Bộ, sáng ngày 19/4, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn – Đại học Quốc Gia Hà Nội phối hợp với Chùa Đậu đã tổ chức Hội thảo khoa học “Chùa Đậu (Thành Đạo tự) và dấu ấn hai vị Thiền sư họ Vũ trong dòng chảy lịch sử văn hóa dân tộc”.

Trong hai ngày 21 và 22/12/2024, triển khai “Chương trình giáo dục toàn diện dành cho sinh viên chính quy năm thứ nhất học tập tại Hòa Lạc” năm học 2024-2025, Trung tâm Dự báo và Phát triển nguồn nhân lực phối hợp với Ban Chính trị và Công tác học sinh, sinh viên, ĐHQGHN tổ chức Chương trình “Tìm hiểu về văn hóa, tín ngưỡng vùng Đồng bằng Bắc Bộ” cho sinh viên chính quy của ĐHQGHN học tập tại Hòa Lạc.

Thầy trò chúng tôi khởi hành đến Hội An - thương cảng sầm uất một thời của dải đất miền Trung, với tất cả niềm háo hức, mong chờ như câu ca thân thuộc: "Đất Quảng Nam chưa mưa đã thấm - Rượu hồng đào chưa nhấm đã say..."

Buổi giới thiệu sách “Hàm Nghi: Hoàng đế lưu vong - Nghệ sĩ ở Alger” với sự tham gia của tác giả, diễn giả TS. Amandine Dabat, Nhà nghiên cứu Lịch sử Nghệ thuật, hậu duệ đời thứ 5 của vua Hàm Nghi. Ngoài ra, Buổi giới thiệu còn có sự tham gia và hỗ trợ từ Viện Bảo tồn và Phát triển Văn hoá truyền thống (IPDTC), Viện Pháp tại Việt Nam và Công ty Art 30.

Văn hóa là toàn bộ những sáng tạo và phát minh của con người, vì lẽ sinh tồn, mục đích của cuộc sống. Văn hóa là kiến trúc thượng tầng nên giữ vị trí rất đặc biệt. Vì thế, khi nói đến văn hóa là phải nói đến các giá trị cốt lõi, tinh hoa. Văn hóa thể hiện tầm cao và chiều sâu về trình độ phát triển, văn hóa vừa là động lực, vừa là mục tiêu phát triển của mỗi cộng đồng, của cả đất nước. Trong Hội nghị Văn hóa toàn quốc (1946), Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định vai trò đặc biệt quan trọng của văn hóa: "Văn hóa soi đường cho quốc dân đi".

Ngày 28 và 29 tháng 05 năm 2024, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội sẽ phối hợp với Viện Nghiên cứu lịch sử quốc gia Hàn Quốc (Hàn Quốc) tổ chức hội thảo khoa học quốc tế Việt Nam – Hàn Quốc lần thứ nhất với chủ đề: “Lịch sử và giao lưu văn hoá Việt Nam – Hàn Quốc”